KRAJ STAROŻYTNYCH CYWILIZACJI

 

Autor: Justyna Bancarzewska

 

„BUŁGARIA - KRAJ STAROŻYTNYCH CYWILIZACJI – wystawa fotografii” to tytuł znamienny i zobowiązujący do obejrzenia przez sympatyków zagadnień zbioru zdjęć autorstwa prof. Iwana Marazova i fotografika Ivo Hadjimisheva, przedstawiających najbardziej znaczące ślady cywilizacji trackiej na terenie Bułgarii.Temat ciekawy a od 21-go stycznia do 12-ego lutego 2009 r. możliwy do obejrzenia bezpłatnie w Akademickim Centrum Kultury Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej „Chatce żaka”.

Wystawa w Lublinie została zainicjowana przez charyzmatyczną doc. Mariolę Mostowską – emblematyczną postać Instytutu Filologii Słowiańskiej Wydziału Humanistycznego, która emanując pasją i zaangażowaniem, skutecznie przybliża studentom kwintesencję smaków i aromatów bułgarskiej kultury i folkloru. Wystawa została zorganizowana przy współpracy uczestników Koła Naukowego Studentów Bułgarystów UMCS. Nie odbyłaby się oczywiście bez udostępnienia miejsca, czasu oraz pokładów energii entuzjastycznie wspomagającej realizację projektu pani Mieczysławie Goś, która dzięki zaangażowaniu swojemu i członków kadry ACK UMCS „Chatka Żaka” zajęła się stroną techniczną organizacji wernisażu.

Na czym polega unikalność wydarzenia?

W latach pięćdziesiątych ubiegłego stulecia, w czasie prowadzonych na terenie obecnej Bułgarii prac ziemnych, przypadkowo znaleziono złote naczynia - amfory, rytony, dzbany, kielichy, patery, oraz złotą i srebrną biżuterię, kamienne grobowce pokryte wspaniałymi freskami. Wiele bułgarskich miejscowości, takich jak Panagiuriszte, Borowo, Kazanłyk czy też Rogozen określane są „Tracką Doliną Królów”. Pozostały po nich bogato wyposażone groby, a znalezione skarby należą do najwspanialszych w Europie.

Autor zdjęć Ivo Hadjimishev starał się uchwycić istotę wyobrażeń ludzkiej twarzy na ceramice, przedmiotach złotych, srebrnych, freskach. Eksponaty przedstawione na ok. 40 planszach wystawy, umożliwiają kontakt z dziedzictwem kultury Bułgarii, kolebki starożytnych cywilizacji.

Wystawa została opracowana przez Polskie Towarzystwo Kulturoznawcze, Bułgarski Instytut Kultury, Instytut Kulturoznawstwa i Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego, a przygotowana przez Ministerstwo Kultury Republiki Bułgarii.

„W bułgarskiej ziemi kryje się taka obfitość zabytków starożytności, że nawet 20 lat amatorskiego poszukiwania skarbów nie było w stanie im zaszkodzić. Znaleziska neolityczne datowane na VII-VI tysiąclecie p.n.e. dają wyobrażenie o wierzeniach i sztuce pierwszych rolników, blisko związanych z kulturą Anatolii. Chakolit, czyli epoka miedzi(Vw.p.n.e.)to okres narodzin nowej cywilizacji europejskiej. Nekropola w Warnie zawiera niespotykaną dotychczas ilość złotych monet, insygnia władzy królewskiej dawnych władców oraz ich święte symbole. Wraz z nastaniem epoki brązu zaczął się nowy etap rozwoju myśli starożytnej. Pod koniec tej epoki na Bałkany przybywają Trakowie, drugi co do liczebności lud po Indach. Upadek wysokorozwiniętej cywilizacji jest związany z najazdem Rzymian w I w. n. e. Wskutek tego zaistniał podział Tracji na prowincje z wprowadzonymi tam nowymi zasadami administracyjnymi, wierzeniami religijnymi oraz prawem budowlanym. Mimo licznych wpływów z zewnątrz, Trakom udało się zachować odrębność kulturową.”- mówi prof. Iwan Marazow, współautor wystawy fotografii.

Na uroczystym otwarciu wystawy zgromadziło się liczne grono dydaktyczne Instytutu Filologii Słowiańskiej, wśród których nie zabrakło prof. Petara Sotirova, prof. Stefana Warchoła, prof. Feliksa Czyżewskiego, prof. Jana Orłowskiego, doc. Albeny Vachevej, dr Nikołaja Papuchieva, dr Piotra Złotkowskiego. Nie zabrakło również pokaźnego grona studentów.

Podziękowania za uświetnienie uroczystości otwarcia wystawy należą się w szczególności pani Michaeli Todorovej – Dyrektor Bułgarskiego Instytutu Kultury w Warszawie, która specjalnie i z daleka przybyła, by zaprezentować tematykę fotografii oraz krótko scharakteryzować ich autorów.

Głos zabrał również prof. Feliks Czyżewski który podkreślił, iż „pokazy fotografii wykopalisk archeologicznych są niejako dopełnieniem współpracy w dziedzinie dotychczasowej promocji kultury bułgarskiej”. Natomiast prof. Stefan Warchoł w swoim przemówieniu wyraził aprobatę i entuzjazm z obecności tak licznego grona Bułgarystów zebranych podczas otwarcia wystawy. Podkreślił tym samym swoje nadzieję na dalszy rozwój Bułgarystyki i nowe osiągnięcia naukowe w jej ramach.

Gośćmi uświetniającymi moment otwarcia wystawy byli państwo Jerzy i Stanisława Bartmińscy znani i lubiani z kadry naukowej Zakładu Tekstologii i Gramatyki Współczesnego Języka Polskiego UMCS. To właśnie prof. dr hab. Jerzy Bartmiński, swoimi błyskotliwymi spostrzeżeniami i zadawanymi pytaniami, zwrócił uwagę na problematykę dawnej i obecnej przynależności geopolitycznej Ochrydu oraz relacji polityczno-społecznych na Bałkanach. Podzielił się również swoimi wrażeniami z podróży i jednocześnie zachęcał studentów do odbycia podobnej wyprawy w celach nie tylko rekreacyjnych, ale również po to, by naukowo zbliżyć się do problematyki badań językowego zróżnicowania Słowian w kontekście zróżnicowania Unii Europejskiej, gdyż jak sam określił: „Słowianie mają swoje stałe miejsce w kulturze Europy”.

W odpowiedzi na zadane przez prof. Jerzego Bartmińskiego pytania prof. Petar Sotirov w istotnym skrócie przedstawił relacje wspólnej historii i kultury na Bałkanach. Prof. Stefan Warchoł, natomiast na zakończenie oficjalnej części otwarcia wystawy fotografii, pozostawił ów temat otwarty do dyskusji dla obecnych i przyszłych Slawistów, w których pokłada nadzieję i stawia im niepisane wyzwanie na organizację kolejnych dysput podczas konferencji naukowych.

Na zakończenie, tytułem wprowadzenia zachęty do osobistych refleksji z wystawy fotografii, student II roku Slawistyki zaprezentował krótko spisane refleksje Iwo Hadżimiszewa z organizacji zbioru fotografii, po czym zaprosił do degustacji przygotowanych win i dodatków.

Rozpoczęcie wystawy, zwyczajem przebiegu uroczystości poprzednich organizowanych przez Bułgarystów,  odbyło się w bardzo przyjemnej i swobodnej atmosferze. Grono Bułgarystów i sympatyków Bułgarystyki ma w sobie niesłychaną tęczę niepisanej pasji i chęci dzielenia się ciekawostkami słowiańskiej kultury, którą zachęca wszystkich mniej lub bardziej wtajemniczonych do dalszego poznania Słowiańszczyzny.

 

Autor zdjęć: Aleksander Trifonov